Với mong muốn mọi người dân đều có nước sạch để dùng, anh Vũ Tiến Anh đã từ bỏ việc kinh doanh với thu nhập ổn định, bán đồ đạc trong nhà, thậm chí bán cả vàng cưới để có vốn lập nghiệp và phát triển hệ thống nước sạch: không lõi lọc, không hóa chất và không điện năng. Hệ thống này đã được vinh danh tại các cuộc thi sáng chế uy tín thế giới.

Hệ thống xử lý nước sạch và nước thải 3 không

Không chỉ xử lý được nguồn nước giếng khoan, hệ thống xử lý nước MET (Mechanical Energy Technologies – công nghệ năng lượng cơ học) do anh Vũ Tiến Anh – Giám đốc Công ty xử lý nước TA và bố vợ đồng sáng chế, còn xử lý được các nguồn nước thải. 

Với ưu điểm không lõi lọc, không hóa chất và không điện năng. Nước cấp cho hệ thống được cấp từ bể gom ba ngăn, nước thải từ nhiều nguồn sau khi qua bể gom sẽ được lọc bớt các loại lá cây, dị vật, mùn đất… Sau đó dòng nước được bơm đẩy lên một bể cấp, từ đó chảy xuống thiết bị xử lý với tốc độ điều hòa. Sau khi xử lý xong, nguồn nước sẽ được đưa ra ngoài bể chứa và đi ra ngoài môi trường.

“Đối với nước thải sinh hoạt, lượng tạp chất rắn không nhiều nhưng lượng protein hay dầu mỡ động thực vật, hóa chất tẩy rửa trong quá trình sinh hoạt hằng ngày pha lẫn vào nước rất khó xử lý. Chính nhờ ưu điểm tách được tạp chất, chuyển hóa được toàn bộ tạp chất lên trên bề mặt nên công nghệ này không sinh ra bùn thải như các công nghệ xử lý bằng hóa chất hay vi sinh hiện nay” – anh Tiến Anh phân tích.

Hệ thống hoạt động dựa trên nguyên lý: khi nước đủ vận tốc dòng chảy qua van hơi tự do, qua nhiều ống tạo tia định sẵn, tách phần tia riêng gây ôxy dao động hỗn hợp bị tuần hoàn ngược nhờ áp suất trong máy đẩy các thành phần nặng hơn nước ra ngoài, gặp nguyên liệu cát bị ôxy hóa nhanh tạo ra màng. Phần nước còn lại rơi tự do trong máy nhưng vẫn đủ để vận hành liên hoàn, phần ra nhanh hay chậm đều tạo ra lớp màng, lớp nọ kế tiếp lớp kia để tạo nên màng lõi lọc tự nhiên do tạp chất hình thành.

Với hệ thống này, sau khi nước thải từ bể sơ cấp chảy qua bể thứ cấp sẽ được lọc thô nhờ một màng lọc tự nhiên sau đó chạy vào hệ thống xử lý của máy. Nhờ cấu tạo đặc biệt cũng như công nghệ thiết kế được tính toán kỹ càng mà các phân tử nước chịu tác động của lực đẩy, lực nén, lực hút, lực xuyên tâm mà kết cấu của phân tử nước bị phá vỡ, nhờ vậy các loại khí cần loại bỏ bị tích tụ trong nước được thoát ra ngoài. Sau đó nước lại qua các ống lọc vĩnh cửu để cân bằng pH cũng như là khử trùng. 

“Mọi người bảo tôi sướng quá hóa rồ”

Nhớ lại những tháng năm lập nghiệp, anh Tiến Anh kể: Ý tưởng đầu tiên của hệ thống này là từ bố vợ tôi. Năm 2012, khi chuyển từ Thái Nguyên về Thái Bình ở, ông múc nước giếng lên tắm thì bị ngứa và dị ứng, hỏi ra mới biết người dân ở đây không ai dùng nước giếng, chủ yếu dùng nước mưa do nguồn nước ở đây không đảm bảo. Trước thực trạng đó, ông nghĩ phải tìm cách xử lý nguồn nước giếng để có nước dùng. Ông sử dụng các biện pháp lọc truyền thống như bể lọc cát, lọc gốm hay kết hợp với lõi lọc nhưng nước sau khi lọc vẫn bẩn và có mùi tanh. Cuối cùng ông nghĩ đến việc lọc nước bằng việc sử dụng các típ sắt với hệ thống lọc được thiết kế giống như giàn mưa và dần dần cải tiến như sản phẩm ngày nay.

Khi biết đến ý tưởng của bố vợ, anh Tiến Anh thấy rất thú vị. Tuy nhiên mục đích ban đầu của anh là tò mò xem có thể vận dụng rộng rãi hệ thống này vào trong đời sống hay không. Đến năm 2016, khi thấy tính khả thi, anh bắt đầu thành lập công ty và thương mại nó. “Lúc đó, cả gia đình tôi đều phản đối vì mọi người cho rằng gia đình không quá khó khăn đến mức phải đi làm nghề vất vả như thế, thêm nữa ai nhìn vào cũng thấy hệ thống này thô sơ, không có tương lai phát triển, có chăng chỉ lắp được cho vài ba hộ dân ở các vùng nông thôn mà ở nông thôn làm gì có tiền. Bố mẹ còn cương quyết nói nếu tôi vẫn quyết tâm làm sẽ từ mặt, vợ thì bảo sẽ ly dị. Mọi người bảo tôi sướng quá hóa rồ, tiền tiêu không hết còn đi làm cái này” – anh Tiến Anh nhớ lại.

Những ngày đầu không có tiền trả lương cho công nhân, anh thậm chí phải bán đồ trong nhà để có tiền duy trì công ty. “Tôi phải bán hai tủ gỗ 6 cánh, mỗi tủ khoảng 100 triệu, một bộ giường tủ hơn 100 triệu, mấy bộ bàn ghế, thậm chí phải bán cả vàng cưới. Rồi còn đi vay bạn bè. Áng chừng chi phí đầu tư ban đầu khoảng 400-500 triệu. Đến bây giờ nó có thể nuôi được nó, không phải bán thêm gì nữa”.

Ông Trương Đăng Các, huyện Đông Hưng, Thái Bình Từ khi lắp đặt hệ thống lọc nước đến nay hơn 4 năm gia đình tôi có nước sạch để dùng và rất yên tâm về nguồn nước này.

Nhận xét về công nghệ này, luật sư sáng chế Phan Quốc Nguyên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, hệ thống đã biết kết hợp giữa phương pháp và kỹ thuật truyền thống để xử lý nước sinh hoạt một cách sơ bộ. Để hệ thống có thể ứng dụng rộng rãi hơn trong đời sống, tác giả cần quan tâm đến các tiêu chuẩn sau: Đảm bảo chất lượng theo môi trường; hệ thống xử lý nước thải phải được lắp đặt và sản xuất một cách chuyên nghiệp hơn. Hơn nữa hệ thống cần có nhãn hiệu để phân biệt hệ thống của nhóm tác giả này với hệ thống đang xử lý nước thải trên thị trường.

Tham vọng xử lý nước sạch từ đầu nguồn

Hiện Công ty xử lý nước TA đang cung cấp các module: đối với hộ dân là hệ thống xử lý nước công suất 2m3/ngày, chi phí lắp đặt là 15 triệu; với những hộ kinh doanh hay chung cư mini, hệ thống xử lý nước có công suất 10m3/ngày, chi phí lắp đặt khoảng 60-70 triệu. Hiện module lớn nhất có công suất 20m3/ngày đang được lắp đặt tại công ty xử lý thải sinh hoạt với 80 m3/ngày, được chia thành 4 module. 

Giám đốc Công ty xử lý nước TA cho biết sẽ tiếp xúc với các quỹ thuộc các tổ chức phi chính phủ tài trợ cho các vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa hay với các trạm xử lý nước công cộng. Ưu điểm của công trình này không cần thay thế, bảo trì bảo dưỡng, việc vệ sinh rất đơn giản: chỉ xới lớp cát ở phía trên (sau 3-6 năm) dày khoảng 20cm, thay lớp cát mới vào, chi phí thay gần như không mất nhiều, do đó phù hợp với vùng hay bị ngập lụt, không đủ nước sạch sinh hoạt.

“Mục tiêu chúng tôi hướng đến không phải là xử lý nước cho từng hộ dân mà muốn xử lý nước sạch cho toàn bộ các dòng sông, xử lý nước từ đầu nguồn và lắp cho trạm xử lý nước, bởi các trạm xử lý nước hiện nay vẫn đang dùng các công nghệ lọc truyền thống nên chất lượng nước “sạch” đến từng hộ gia đình vẫn chưa “sạch”. Do đó, khi nước đầu nguồn đã sạch thì không cần phải lắp máy cho từng hộ gia đình nữa, bởi người dân là người được hưởng thụ chứ không phải là người bị hưởng thụ” - anh Tiến Anh chia sẻ.

Hệ thống xử lý nước MET đã giành được huy chương vàng, tại vòng chung kết cuộc thi Giải pháp công nghệ toàn cầu iCAN 2017 tại Toronto, Canada. Đây là triển lãm sáng tế quốc tế đầu tiên được tổ chức bởi Hiệp hội Đổi mới và Kỹ năng cao cấp của Toronto (TISIAS) với sự hỗ trợ của Tổ chức Hợp tác sáng kiến đổi mới – Hiệp hội các nhà sáng chế quốc tế (IFIA) và Hiệp hội Sở hữu trí tuệ thế giới (WIIPA). Ngoài ra, hệ thống này cũng đã được vinh danh về công nghệ tại Hội chợ Thiết kế, Ý tưởng, Sáng chế ở Nhật Bản.  Hiện công nghệ đang đăng ký độc quyền sáng chế tại Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Dung Đoàn