Linh Chi, Trần Thu Xuân và Phạm Thị Phương (sinh viên năm thứ 4 - Khoa Kinh tế Phát triển, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN) đã đạt giải Nhì nghiên cứu khoa học cấp Đại học Quốc gia, giải Nhất cấp trường với đề tài “Giảm thiểu đốt rơm rạ khu ngoại thành Hà Nội”.

Lần đầu tiên nghiên cứu về môi trường

Học khoa Kinh tế Phát triển, chuyên ngành Kinh tế môi trường nên ba bạn trẻ tâm huyết với các đề tài môi trường. Với mong muốn góp phần cải thiện không khí tại Hà Nội đã thúc đẩy nhóm đến với đề tài “Giảm thiểu tình trạng đốt rơm rạ ở ngoại thành Hà Nội”.

Đại diện nhóm Vũ Linh Chi cho biết: “Tình trạng đốt rơm rạ sau mỗi vụ mùa gây ô nhiễm không khí nặng nề, ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ của người dân, thậm chí còn gây cản trở giao thông bởi lượng khói lớn… Trong khi đó rơm rạ nếu được sử dụng đúng cách có thể đem lại lợi nhuận khổng lồ cho người nông dân, giúp cải thiện đời sống của họ”.

Theo nhóm nghiên cứu, để có thể khắc phục tình trạng này, điểm quan trọng nằm ở người nông dân. Câu hỏi được đặt ra: Nguyên nhân do đâu người dân đốt rơm rạ? Liệu họ có ý thức được điều đó gây nguy hại cho môi trường và sức khoẻ mình không?… Từ đó mới có thể đề ra một lộ trình giảm thiểu việc đốt rơm rạ phù hợp cho người dân tại địa phương.

Nói về tính thực tiễn của đề tài, nhóm cho biết: “Hầu hết người dân đều nhận thức được việc đốt rơm, rạ gây ảnh hưởng đến môi trường, sức khoẻ, cản trở tầm nhìn… Tuy nhiên, họ vẫn làm vì đó là thói quen và giảm thời gian thu gom cũng như kinh phí. Họ cho rằng đốt rơm tốt cho đất, tro có thể tận dụng để bón phân cho mùa sau. Các phương pháp như dùng chế phẩm vi sinh khiến rơm thành phân bón… còn xa lạ với người dân. Qua khảo sát và đưa nội dung đề tài nghiên cứu đến người dân, nhóm đã nhận được ý kiến đồng thuận nếu các biện pháp đó được áp dụng tại địa phương. Chính vì vậy, nhóm càng mong muốn đề tài của mình không chỉ nằm trên giấy”.

Trong quá trình nghiên cứu, nhóm cũng mong đề tài của mình có thể trở thành tài liệu tham khảo cho các cấp chính quyền, những người hiện đang quan tâm đến vấn đề này. Bởi, hiện nay hầu hết các bài nghiên cứu về đốt rơm rạ mới chỉ dừng lại ở thực trạng hay các biện pháp khắc phục chứ chưa đi sâu vào ý thức người dân.

Linh Chi chia sẻ: Nhóm gặp khá nhiều khó khăn khi bắt tay vào nghiên cứu. Cả ba thành viên đều chưa từng tham gia nghiên cứu khoa học. Một khó khăn nữa khi thực hiện đề tài là nghiên cứu sử dụng đến 2 mô hình định lượng, trong khi các đề tài khác chỉ cần 1 mô hình. 

Chính vì vậy, để có thể cho ra kết quả cuối cùng, nhóm phải đi khảo sát thực địa tới 3 lần. Trong khi, nhóm đang là sinh viên năm thứ 3 với lịch học chuyên ngành dày đặc. Hơn nữa, do địa điểm khảo sát ở ngoại thành nên việc đi lại cũng không thuận lợi.

Linh Chi nói: “Lần đầu tiên nghiên cứu khoa học, đề tài lại mang tính thời sự, thực tiễn cao, nhưng nhóm đã may mắn nhận được sự giúp đỡ rất tận tình của 2 giảng viên hướng dẫn (thầy Nguyễn An Thịnh và thầy Nguyễn Thế Kiên) và sự khích lệ của các thầy cô trong khoa, trong trường. Nhờ đó, chúng em hoàn thành bài nghiên cứu trong khoảng 3 tháng và được hội đồng chuyên môn đánh giá cao”.

Giải pháp hay từ những ý tưởng gần gũi

Sau khi tiến hành khảo sát lấy ý kiến của bà con sinh sống tại khu vực Đan Phượng (Hà Nội), nhóm nghiên cứu đưa ra một số biện pháp phù hợp với địa phương như các kỹ thuật xử lý rơm, rạ bằng enzym; Sử dụng chế phẩm sinh học Trichodema; Xử lý rơm, rạ thành: Ethanol thay thế cho xăng, dầu; Trồng nấm; Xử lý rơm rạ thành phân bón cho đất và cây trồng bằng chế phẩm sinh học; Bán cho các doanh nghiệp thu gom rơm rạ. 

Đồng thời, nhóm đề xuất với chính quyền địa phương khuyến khích, trợ vốn cho nông dân, kết hợp với các chính sách quản lý cho các dự án sử dụng rơm rạ vào sản xuất.

Linh Chi chia sẻ: “Hiện nay, nhiều địa phương có quy định cấm người dân đốt rơm rạ, tuy nhiên hiện tượng “đốt chui” vẫn còn. Vì vậy, để Hà Nội trở thành thành phố không khói rơm trong tương lai, điều cần làm là phổ biến các phương pháp gần gũi, dễ thực hiện mà đem lại lợi nhuận cao cho người dân. Qua đó, vừa mang lại lợi ích cho môi trường còn giúp người dân có thêm thu nhập”.

Với tính thực tiễn và ứng dụng cao, đặc biệt là các giải pháp gần gũi, thân thiện với người dân, đề tài nghiên cứu của nhóm được đánh giá cao và đạt giải Nhất Trường Đại học Kinh tế, giải Nhì cấp Đại học Quốc gia.

Với đề tài này, ba bạn trẻ mong muốn được ứng dụng trong thực tiễn. Trong thời gian tới, nhóm sẽ tiếp tục tìm hiểu chuyên sâu hơn để thu hút các nhà đầu tư, đưa những nghiên cứu thành sản phẩm kinh tế đem lại lợi ích thiết thực cho người dân.

Ngọc Trang (GDTĐ)