Chế nước tẩy rửa đa năng từ phế phẩm thực vật
TS. Rosukon từ Thái Lan đã nghiên cứu ra cách chiết xuất enzym bằng đường glucose và các phế phẩm thực vật để tạo nên dung dịch tẩy rửa thiên nhiên, còn có thể dùng để khử trùng cho hoa quả, bón cho đất.
Nếu mỗi hộ gia đình sử dụng rác thải để sản xuất enzym sinh thái, giảm đi lượng rác thải mỗi ngày và góp phần làm cho môi trường ngày càng sạch hơn. Những hộ gia đình làm enzym thì muỗi và các côn trùng sẽ tự động tránh xa.
Công thức
1 phần đường + 3 phần phế phẩm thực vật + 10 phần nước. Ví dụ: 1 kg đường nâu + 3 kg rác + 10 lít nước. Tùy lượng rác mà gia giảm đường và nước cho phù hợp.
Cách làm
Tất cả bạn cần là một thùng chứa bằng nhựa có nắp đậy kín là được, đường (đường nâu, đường tán, mật mía) và nước. Thêm nước theo công thức vào thùng chứa. Pha loãng đường vào trong nước. Thêm phế phẩm rau cải từ nhà bếp rồi đậy kín nắp.
Dán nhãn, ghi ngày sản xuất lên thùng chứa để dễ dàng kiểm tra.Thùng chứa đặt nơi khô ráo và thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Sau tối đa 3 tháng, tối thiểu 1 tháng là có thể sử dụng. Dùng vải lược bỏ phần bã thực vật và chiết ra chai nhỏ dùng dần, có thể mua loại chai nhấn tạo bọt để rửa chén/tay.
Lưu ý
- Thùng chứa: không sử dụng dụng cụ chứa bằng thủy tinh hoặc kim loại tính co giãn thấp, nên dùng loại nhựa. Rác để làm cho enzym không bao gồm giấy, nhựa, kim loại hoặc vật liệu thủy tinh. Để hỗn hợp có mùi thơm, bạn có thể thêm vỏ cam, chanh, bưởi hoặc lá dứa. Phần phế phẩm sử dụng để lên men không được dùng thức ăn nấu chín, dính dầu mỡ hoặc các phế phẩm có nguồn gốc động vật. Ở các vùng nông thôn có thể tận dụng phế phẩm từ nông nghiệp. Nếu nhà bạn không có nhiều rác để ủ thì có thể cho dần vào các thùng chứa với lượng đường và nước được ước tính trước đến khi rác vừa đủ lượng, đậy nắp lại sau 3 tháng bạn có thể sử dụng chúng. Thùng chứa sau khi thêm phế phẩm còn lại 2 phần không khí/8 phần hỗn hợp để quá trình lên men được diễn ra thuận lợi.
Quá trình lên men sẽ tạo ra nhiều khí, vì thế trong tháng đầu tiên, mỗi ngày mở hai lần vào buổi sáng - tối khuấy đều và đảo vỏ chìm xuống rồi đậy nắp lại để áp lực hơi được giải phóng khỏi thùng chứa. Cứ như vậy, sau 1 tuần, đảo thưa dần 1 lần/ngày để vỏ chìm xuống ngấm nước đều. Sau 1 tháng, đảo 2 - 3 ngày/lần để vi sinh vật lên men hoạt động tốt.
Màu sắc lý tưởng của enzym sinh thái là màu nâu sẫm. Nếu hỗn hợp có màu đen, hoặc bốc mùi trứng thối, mùi hôi, thêm 1 phần đường vào hỗn hợp, khuấy đều, sau đó đậy nắp lại. Sau chừng 1 tháng, hỗn hợp sẽ lên men lại bình thường. Nó có thể có một lớp màu trắng, đen hoặc nâu trên đầu của các enzym, đừng lo lắng. Nếu bạn gặp phải ruồi và ấu trùng trong thùng chứa, hãy vặn thật kín thùng chứa, các phản ứng hóa học của enzym sẽ hòa tan một cách tự nhiên.
- Sau khi ủ 3 tháng, bắt đầu dùng, bạn nên: làm tiếp mẻ mới, phần bã dùng làm phân bón cây, phần cặn thừa đổ vào nhà vệ sinh để làm sạch cống rãnh, toilet.
- Enzym này không hết hạn sử dụng và để càng lâu càng tốt, các phân tử sẽ ngày càng nhỏ lại. Thỉnh thoảng bạn nên mở nắp để thoát khí cho chúng. Không bảo quản trong tủ lạnh.
- Làm rửa chén bát, giặt quần áo, lau nhà, chùi bếp... pha tỷ lệ 50/50 rất sạch bụi bẩn và dầu mỡ bám vào.
- Làm sạch rau quả: pha 2 muỗng canh enzym với nước để ngâm rau quả sẽ có tác dụng làm sạch và khử trùng.
- Làm vườn: chế phẩm trên vừa là thuốc trừ sâu tự nhiên, thuốc diệt cỏ, vừa làm bón hữu cơ được. Có thể được sử dụng để kích thích hormon thực vật để cải thiện chất lượng của các loại trái cây và rau quả và tăng năng suất cây trồng. Phun vào đất liên tục trong 3 tháng để cải thiện chất lượng đất. Pha theo tỷ lệ 1/10 hoặc 2/10 để tưới vào gốc rau hay cây cảnh thay cho đạm và các chất dinh dưỡng khác.
- Pha loãng theo tỷ lệ 2/10 để phun sương xua đuổi côn trùng hoặc phun lên lá cây cảnh, rau màu để diệt rệp sáp, bọ nhảy, sâu hoặc phun lên mặt đất để diệt ốc hại rau. Phun vào tầm 7 - 8 giờ sáng lên lá cây hoặc xung quanh giàn cây ăn trái để xua đuổi ruồi vàng đến chích trái non và xua bướm không cho đến đẻ nhờ ấu trùng bướm, nở sâu non hại rau.
- Nếu nhà nhiều muỗi, tầm 6 giờ tối, dùng nước enzym pha tỷ lệ đặc hơn rồi phun sương vào gầm bàn, các chỗ khuất trong nhà hoặc gầm các hộp rau, góc vườn cũng là cách đuổi muỗi rất hiệu quả. 2 - 3 ngày phun một lần để côn trùng không đến nữa. Nếu nhà có nhiều muỗi, chỉ cần đổ nước enzym nguyên chất vào một tô nhỏ rồi để trong gầm bàn, gầm cầu thang... muỗi cũng sẽ hết.
Minh Tiến (Theo KHPT)
