Nữ sinh 'nhặt' bã mía, vỏ tôm thừa về làm giấy chống thấm thay thế túi nylon

Hơn 1 năm nghiên cứu với nhiều lần thất bại, hai nữ sinh này mong ước đến một ngày nào đó, những túi ni lông, ly nhựa... sẽ được thay thế bằng túi giấy, ly giấy làm từ bã mía, vỏ tôm.

'Hành trình' nhặt bã mía, vỏ tôm để làm giấy

Ly giấy, túi giấy hay thậm chí là túi xách từ bã mía là những thành quả sau vô vàn thất bại của hai nữ sinh Mai Cao Kỳ Duyên và Ngô Thị Diễm Thúy (học sinh lớp 11, trường THPT Phú Bài, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế).

Duyên cho biết, trên thị trường có hai loại túi phổ biến gồm túi ni lông và túi giấy. Tuy nhiên, nhược điểm lớn nhất của các sản phẩm từ giấy là thấm nước và dễ rách, còn đồ nhựa, nilon gây ra mối đe dọa lớn đối với môi trường và sức khỏe con người.

Ban đầu, nhóm có ý tưởng làm giấy từ rơm rạ. Tuy nhiên, qua tìm hiểu, các bạn nhận thấy giấy từ rơm rạ rất phổ biến trên thị trường.

“Trong một lần tình cờ đi uống nước mía, chúng em thấy bã mía thường dùng để đốt, đem vứt không sử dụng làm gì. Qua tìm hiểu, trong bã mía có chứa khoảng 45 - 50% xenlulôzơ nên bã mía là nguyên liệu tốt để làm giấy. Ý tưởng làm giấy từ bã mía nảy sinh từ đó”, Duyên chia sẻ.

Sau khi có ý tưởng, nhóm đã đi thu thập bã mía ở các quán giải khát nhỏ. Bã mía được sấy khô, rồi dùng hóa chất làm tan lượng đường còn lại và xay nhuyễn để tạo ra bột giấy. Sau đó sẽ đến công đoạn tẩy màu để cho ra giấy trắng đẹp như giấy thường.

Tuy nhiên, đó không phải là mục tiêu cuối cùng của hai cô gái. Điều họ mong muốn là giấy từ bã mía phải chống thấm nước, độ bền cao và có thể tạo ra những sản phẩm thay thế được túi ni lông.

*Túi giấy thân thiện với môi trường. Ảnh: Nhật Tuấn*

Qua tham khảo ý kiến của thầy cô và mạng Internet, Duyên và Thúy nhận thấy vỏ tôm cua có thể chế tạo ra hỗn hợp chitosan (màng tinh bột), vừa có khả năng chống nước, vừa có độ bền cao. Hai cô gái lại tiếp tục ‘hành trình’ xin vỏ tôm, cua vứt đi tại các nhà hàng, quán nhậu ở địa phương.

Vỏ tôm, cua sau khi đưa về sẽ được lọc sạch phần thịt rồi dùng hóa chất khử hết các thành phần protein, khoáng, màu. Nhiều lần điều chế bất thành, cuối cùng hai em thu được chitosan đặc dẻo vừa ý. Hỗn hợp chitosan sau đó được phủ lên lớp giấy từ bã mía giúp loại giấy này chống thấm nước, có độ bền như bìa carton.

Ngoài chitosan, hai bạn còn tạo màng chống thấm từ hỗn hợp polymer tinh bột - PVAc - Natriborat.

Giấy chống thấm có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm

Mất gần một năm nghiên cứu với hàng chục cuộc thí nghiệm thất bại, hai bạn đã tạo ra nhiều sản phẩm như lồng đèn, túi giấy, ly giấy, ống hút, các hộp đồ dùng… Sản phẩm có thể sử dụng để làm vật liệu bao bì, thay thế các ly nhựa, túi ni lông…

*Nhìn những sản xinh xắn này không ai nghĩ chúng được làm ra từ những đồ phế thải. Ảnh: Nhật Tuấn.*

Kết quả kiểm định của Trung tâm kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm - Sở Y tế tỉnh Thừa Thiên Huế cho thấy, “Giấy làm từ bã mía phủ màng Tinh bột - PVAc - Na2B4O7 (Natriborat)” đạt được các chỉ tiêu về an toàn khi tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm, có khả năng phân hủy tốt, nên có thể ứng dụng làm các bao bì, ly giấy, đồ hộp chứa đựng thực phẩm.

Trong khi đó, “Giấy làm từ bã mía phủ màng Chitosan” không những đạt được các chỉ tiêu về an toàn khi tiếp xúc thực phẩm, mà còn có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm, không phát hiện bào tử vi nấm, độc tố Aflatoxin nên có thể ứng dụng làm các bao bì, ly giấy, đồ hộp chứa đựng và bảo quản thực phẩm. Đây là những sản phẩm an toàn và rất thân thiện với môi trường.

Duyên cho biết: “Hiện nay, giấy làm từ bã mía chưa được phổ biến, các quy trình sản xuất giấy làm từ bã mía không có sẵn trên sách báo, mạng Internet.

Ngoài ra, các loại giấy không thấm nước trên thị trường đa số tráng màng PE, trong khi đó, giấy của nhóm em tận dụng từ hai loại nguyên liệu phế phẩm là bã mía và vỏ tôm cua. Giá thành rẻ, dự tính đưa vào thị trường khoảng 15.000 đồng/kg bột giấy, rẻ hơn so với giấy làm từ cây gỗ (20.000 - 25.000 đồng/kg)”.

Cầm trên tay chiếc túi giấy làm từ bã mía, Duyên mong muốn, sản phẩm sẽ được ứng dụng vào sản xuất công nghiệp với quy mô lớn để góp phần giảm thiểu rác thải nhựa đang nhức nhối trên toàn cầu.

Trao đổi với Tạp chí Khám phá, Th.S Hoàng Minh - Hiệu trưởng trường THPT Phú Bài, nhận xét hai em học sinh Duyên và Thúy thông minh, kiến thức trong lĩnh vực nghiên cứu rất chắc, hiểu cách thực hiện đề tài khoa học.

“Đề tài của hai em có tính thực tiễn rất tốt ở chỗ có thể đáp ứng việc thay thế túi ni lông, nhựa. Hiện nay, có nhiều doanh nghiệp liên hệ để chuyển giao đề tài, thương mại hóa sản phẩm, nhân rộng vào cuộc sống”, Th.S Minh cho biết.