Vỉa hè kiêm công viên ở thành phố San Francisco

Sức ép dân số khiến nhiều đô thị đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng về môi trường sống, về không gian sinh hoạt cộng đồng cho cư dân. Hầu hết các đô thị hiện nay đều đang phải nỗ lực tìm kiếm giải pháp khả thi nhất cho mình để cải thiện những vấn đề này.

Với San Francisco, thành phố thuộc bang California, Mỹ, bên cạnh hàng chuỗi những giải pháp vĩ mô như cải thiện môi trường, vận dụng công nghệ, điều chỉnh qui hoạch, nâng cấp hạ tầng.., thành phố này áp dụng một giải pháp khá thiết thực: biến những vỉa hè và bãi xe thành công viên.

Một chiến dịch mang tên ‘Vỉa hè thành công viên’ đã được thành phố khởi xướng từ năm 2010. Sở qui hoạch kiến trúc và Sở giao thông thành phố sẽ kết hợp lựa chọn những khu vực vỉa hè và một số bãi đỗ xe trên các tuyến phố có thể tận dụng làm thành công viên nhỏ cho cộng đồng.

Trước hết các công viên này sẽ được sử dụng tạm thời với các hạng mục đơn giản, dễ di chuyển. Sau quá trình thử nghiệm từ 6 tháng đến 1 năm, tính hiệu quả và hợp lý của công viên sẽ được xem xét đồng thời với việc khảo sát ý kiến cư dân khu vực xung quanh.

Nếu góc vỉa hè được biến thành công viên đó thực sự hữu ích cho cư dân, nó sẽ được giữ lại và được đầu tư nhiều hơn để chính thức trở thành nơi nghỉ ngơi, thư giãn hay nơi sinh hoạt cộng đồng cho công dân ngay trên các tuyến phố.

Ảnh: Công viên Noe Valley tại đường 24, một trong những công viên được giữ lại chính thức

San Franciso thực hiện chiến dịch này với mong muốn đan xen thêm các không gian công cộng và cây xanh trong lòng khu dân cư, nhằm mang lại một bộ mặt tươi xanh hơn và mới mẻ hơn cho đô thị.

Bên cạnh đó, công viên trên vỉa hè cũng có thể khuyến khích công dân đi bộ nhiều hơn do có nhiều khoảng không xanh và bóng mát, giảm bớt sử dụng phương tiện xe cơ giới trên các tuyến phố nếu không cần thiết. Sự an toàn cho người đi bộ cũng được chú ý hơn nhờ những góc công viên này.

Hơn thế nữa, công viên mang đến không gian giao lưu cộng đồng hết sức thiết thực cho người dân xung quanh. Tại nhiều công viên, người ta thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa cộng đồng vào những ngày cuối tuần, do khoảng cách rất gần nên cư dân có thể dễ dàng tham gia.

Ảnh: Một buổi biểu diễn nhạc tại công viên vỉa hè khu Bart stations

Điều đặc biệt nhất với mô hình công viên vỉa hè kiểu này là có thể hỗ trợ tích cực cho các hoạt động kinh doanh trong khu vực.

Mỗi công viên đều có những quán cafe, nhà hàng, quán bar nhỏ ưu tiên cho các doanh nghiệp và cá nhân của địa phương làm chủ. Những hoạt động phụ trợ như giao lưu văn hóa cuối tuần, hội chợ mini, hay các gian hàng nho nhỏ cũng có cơ hội bày bán ở đây.

Hơn thế nữa, người dân có thể đến đây không chỉ để thư giãn, thưởng thức các buổi biểu diễn, hay giao lưu với cộng đồng, mà còn có nhiều cơ hội gặp gỡ các đối tác kinh doanh trong khu vực.

Chính vì thế, công viên trên vỉa hè nhận được nhiều sự ủng hộ của người dân và doanh nghiệp địa phương. Đến nay đã có hàng chục công viên từ vỉa hè được xây dựng trên khắp các tuyến phố của San Francisco.

Ảnh: Công viên đường Divisadero do quán café Mojo Bicycle xây dựng.

Cũng vì những lợi ích thiết thực trên, chiến dịch ‘biến vỉa hè thành công viên’ được thực hiện khá dễ dàng. Hầu hết các công viên đều nhận được tài trợ từ các tổ chức hay công ty trong khu vực, bởi sau đó công viên có thể mang lại lợi ích kinh doanh cho chính những nhà tài trợ và người dân ở đây, bên cạnh những lợi ích khác như đối với một công viên thông thường.

Đối với các đô thị còn thiếu nguồn vốn để phát triển thành phố và đầu tư cho hạ tầng, có thể thấy ‘biến vỉa hè thành công viên’ là một bài học rất khả thi và dễ áp dụng.

Các nhà làm chính sách có thể lập quy hoạch những khu công viên nhỏ như vậy với những chỉ tiêu rõ ràng về mật độ cây xanh, diện tích đất, diện tích kinh doanh, mục đích kinh doanh…, và để nhà tài trợ xây dựng đồng thời trao cho họ một vài lợi ích về kinh tế. Những khó khăn về tăng diện tích cây xanh cũng như không gian công cộng cho đô thị có thể được cải thiện phần nào nhờ những giải pháp đơn giản đó.

Hà